به گزارش خبرگزاری حوزه، معاونت آموزش در هر نهاد علمی یکی از ارکان مهم محسوب می شود و موفقیت در امر آموزش و تربیت طلاب نخبه و دانشمند نیازمند بهره گیری از اساتید توانمند، مستعد و فعال است که این مهم در حوزه های علمیه خواهران بر عهده اداره کل امور اساتید در معاونت آموزش گذاشته شده است تا با جذب اساتید برجسته بتواند گام مهمی در راستای تربیت طلاب فرهیخته ایفا کند.

برای آشنایی با برخی فعالیت های این اداره کل گفت و گویی با حجت الاسلام قاسمیان، سرپرست این اداره داشته ایم که مشروح گفت و گو تقدیم علاقه مندان می گردد.

لطفا توضیحاتی درباره فعالیت های محوری اداره کل اساتید و اهمیت استاد در نظام تعلیم و تربیت بفرمایید.

با تشکر از شما که مقدمات این گفت‌وگو را فراهم کردید خدمتتان عرض کنم، دغدغه‌ای در مورد اساتید وجود دارد این است که بسیاری از کارهای ما در آموزش و پژوهش متوقف بر اساتید است.

در نظام تعلیم و تربیت، مهم ترین رکن استاد است؛ اگر ما بتوانیم استاد را تربیت کنیم و ارتقاء دهیم، مشکل نظام تعلیم و تربیت ما حل خواهد شد.

بخش عمده ارتقاء سطح توانایی طلاب به استاد باز می‌گردد؛ هر چه استاد توانمندتر باشد طلبه‌هایی که به دست این استاد تربیت می‌شوند از بعد اخلاقی و دانشی قطعاً توانمند خواهند بود.

زمانی که این مسئولیت را پذیرفتم، بخشی از زحمات را دوستان و همکاران کشیده بودند؛ یک مروری بر آنچه که در اداره کل اتفاق افتاده بود را انجام دادیم؛ دیدیم که یکی از نکاتی که باید روی آن سرمایه‌گذاری کنیم، جذب اساتید است.

روال این بود که بر اساس برخی از مراحل و فرآیندی که قبلاً تعریف شده بود، اساتید سطح ۲ در خود استان‌ها می‌آمدند و از آن‌ها ارزیابی ‌شده و وارد چرخه تدریس می‌شدند، که با این روال ارتقاء دادن اساتید مقداری مشکل بود، چون استعدادسنجی نمی‌شد و برخی مسائل وجود داشت؛ لذا دیدیم اگر بخواهیم تغییر و تحولی صورت بگیرد، باید جذب اساتید از ابتدا و گام اول آغاز شود.

جذب اساتید را پایه‌گذاری کردیم؛ بخشنامه آن بعد از جلسه با معاونان و مدیران استانی به کل کشور ارسال شد و توضیحات لازم در مورد فرآیند جذب سال ۱۴۰۱ ارائه شده است.

بخش عمده جذب ما طبق همان سیاستی که باید کارها و امور را از مدرسه شروع کنیم، به استان و مدرسه باز می‌گردد؛ لذا با توجه به ضرورت نظام‌مندی جذب اساتید، برنامه هایی را در فرآیند جذب طراحی کردیم که یکی از آنها برگزاری دوره‌های بدو خدمت است.

هدف از برگزاری دوره های بدو خدمت چه بود؟

دوره‌های بدو خدمت را با این هدف دنبال کردیم که بالاخره اساتید ما باید در دو بعد ارتقاء پیدا کنند؛ یکی در بعد مهارتی و یکی در بعد دانشی.

در بعد مهارتی کارگروه‌های ویژه‌ای تشکیل شد، نزدیک ۱۰ تا ۱۴ واحد مهارتی برای اساتید طراحی شد که این واحدهای مهارتی قرار شد با ۱۰ تا ۱۲ واحد دانشی تلفیق شود و به عنوان مهارت بدو خدمت برای اساتید برگزار شود.

ما سرفصل‌های دوره مهارتی را آماده کرده ایم و دنبال این هستیم در تابستان سال جاری که قرار است دوره‌های بدو خدمت ما قبل از سال تحصیلی جدید آغاز شود، این سرفصل ها نیز آموزش داده شود و قابلیت اجرا به وسیله تربیت مدرس را داشته باشد.

نسبت به بعد دانشی نیز با گروه‌های علمی وارد گفت‌وگو شدیم که نگاه ما در بعد دانشی بیشتر به خود کتاب است، یعنی کتابی که می‌خواهد تدریس شود، چه نوع مهارتی می‌خواهد و چه نکات مشکل و صعب العبوری دارد که برای اساتید توضیح داده شود تا در تدریس خود به مشکل بر نخورند.

آیا همه سرفصل های مهارتی و دانشی دوره بدو خدمت در تابستان سال جاری برگزار می شوند؟

بنا داریم دو بسته مهارتی و دانشی را در ۲ تابستان برای اساتید اجرایی کنیم و طبق برنامه ریزی مجموع سقف واحدهای مهارتی و دانشی را به ۲۰ واحد رساندیم که نیمی از این واحدها در تابستان سال جاری و نیم دیگر در تابستان سال ۱۴۰۲ برای اساتید برگزار خواهد شد تا اساتید بتوانند بعد از گذراندن نیم واحدها وارد چرخه تدریس آزمایشی شوند و بعد اتمام واحدها در تابستان دوم، به صورت رسمی فعالیت استادی خود را دنبال کنند.

در ارتقاء اساتید چه برنامه هایی را تدوین و اجرایی کرده اید یا در ست اجرا دارید؟

نسبت به ارتقاء اساتید موجود هم گروه‌های علمی، بسته‌هایی را طراحی کرده‌اند تا اجرایی شود؛ لذا در همین راستا کلاس‌ها و کارگاه‌هایی ضبط و برگزار شده است که برای مثال دوره صرف ما نهایی شده و اسفندماه امتحانی برای برخی اساتید برگزار شد و امتحان دوم آن هم در تابستان برای اساتیدی که فرصت نداشتند در سال تحصیلی امتحان بدهند، برگزار خواهد شد، تا اساتید وارد چرخه ارزیابی نهایی دوره شوند.

دوره‌های کلام دیده شده است؛ برخی دوره‌های فلسفه اجرا شده است و برخی در حال اجرا است؛ احکام همینطور است که بخشی از آن اجرا شده است و بخشی در حال ضبط است؛ اصول هم همینطور است که اجرا می‌کنیم و بخش‌های مختلف دیگری نیز هست که تا الان اجرا شده و برای سال آینده هم این بسته‌های ارتقائی را خواهیم داشت.

بنا شده بودجه خوبی برای ارتقاء اساتید و استانداردسازی نیز دیده شود و مجری برنامه ها نیز تربیت مدرس است.

تأمین اساتید در حوزه های علمیه خواهران به چه صورت است و با چه شیوه هایی انجام می شود؟

یکی از کارهایی که در اداره کل اساتید داریم، مسئله تأمین اساتید است؛ چه در مناطق محروم و چه در سایر استان‌هایی که به استاد نیاز دارند.

با تدبیری که از سوی مدیریت و معاون آموزش مرکز انجام شد، ما توانستیم از ترم گذشته دفتر پشتیبانی را در اداره کل اساتید راه‌اندازی کنیم و فعالیت این دفتر، پشتیبانی از برخی دروس تخصصی سطح ۳ و ۴ است که با مشکل تأمین استاد مواجه هستند و به علت برخی مشکلات در مسئله تأمین اساتید، تصمیم گرفتیم اساتیدی را قم تأمین کرده و به مناطق مختلف بفرستیم.

این طرح از بهمن ماه ۱۴۰۰ آغاز شده و نزدیک به ۱۳۰ کلاس درس تخصصی سطح ۳ و ۴ در ۲۰ استان تحت پوشش قرار گرفته است.

برای پشتیبانی، ۴ مدرسه در نظر گرفته شده و تجهیز شده اند و کلاس ها به صورت ویدئوکنفرانس برگزار می‌شود تا طلاب و استاد بتوانند به صورت صوتی و تصویری با یکدیگر در ارتباط بوده و از هم سؤال و جواب داشته باشند و تلاش کرده ایم ارزیابی و کیفیتی که در کلاس‌های حضوری است در این کلاس ها نیز تأمین شود.

در تأمین اساتید نسبت به مناطق محروم هم ورود کرده‌ایم و با برخی از مؤسساتی که اساتید توانمندی دارند نیز رایزنی داشته ایم که به لطف خدا اساتید تأمین شده اند و مشکل کمبود استاد برطرف شده است.

اقدام دیگری که در موضوع تأمین اساتید صورت گرفته، اجرای طرح استقرار استاد ثابت در مدارس است که این رویکرد قبلاً نیز بوده و در حال تکمیل است و در صورتی که این طرح به صورت کامل اجرا شود، مشکل تأمین اساتید کاملا برطرف خواهد شد و بی رغبتی و یا بی انگیزگی برخی اساتید نیز با اجرای این طرح رفع می شود.

آیا برنامه دیگری نیز در اداره کل امور اساتید در دستور کار قرار گرفته است؟ لطفا تشریح بفرمایید.

یکی از کارهای دیگری که ما در اداره کل امور اساتید داریم، مسئله راه‌اندازی گروه‌های علمی در سطوح ۲، ۳ و ۴ در سطح مدارس علمیه است.

البته در سطح ۲ در تعدادی از مدارس گروه های علمی راه‌اندازی شده است و به دنبال این هستیم با بازبینی و برنامه‌ریزی، گروه های علمی گسترش پیدا کرده و در اکثر مدارس سطح ۲ ایجاد شوند و همین طور راه اندازی گروه های علمی در سطوح ۳ و ۴ نیز در سال جاری رقم خواهد خورد.

ایجاد گروه های علمی ما را در تدوین شرح وظایف، فعالیت های علمی و ارزشیابی اساتید کمک خواهد کرد و با اجرای این مهم، شاهد تحول خوبی در بحث ارتقاء و تأمین اساتید خواهیم بود.

در موضوع رتبه بندی اساتید چه اقداماتی صورت گرفته است؟

یکی دیگر از برنامه های ما در اداره کل امور اساتید، رتبه‌بندی است که با کمک دو معاونت پژوهش و فرهنگی شاخص‌هایی در این راستا طراحی شده و به ۶ رتبه برای اساتید رسیده ایم که این طرح بعد از نهایی شدن، تصویب و نگارش آیین‌نامه اجرایی خواهد شد.

آیا اساتید در حوزه های علمیه خواهران بیمه هستند و یا اقدامی در این جهت صورت گرفته است؟

برخی از اساتید بیمه هستند و برخی نیز مشمول بیمه نیستند و یکی از اقداماتی که در پشتیبانی داریم بیمه اساتید حق التدریس است و این موضوع با جدیت در حال رصد و پیگیری است که بخشی از مشکلات حل شده و بخشی از آن هم در صورت توافق نهایی با مرکز خدمات حوزه‌های علمیه در حال حل شدن است و در صورت توافق اساتیدی که کمتر از ۱۰ واحد تدریس دارند نیز با فعالیت‌های فرهنگی و پژوهشی، بیمه می شوند.

مسئله دیگر پیگیری سنوات سابق بیمه اساتید است، چون برخی از اساتید سال‌های متمادی در حوزه تدریس دارند ولی سنوات بیمه آن‌ها فقط برای ۱۰ سال اخیر در نظر گرفته شده که نسبت به آن سوابق هم در حال رایزنی هستیم تا بتوانیم سال های بیمه و سنوات آن را کامل کنیم.

موضوع هدیه رهبری هم همینطور است و به ثبات کاملی رسیده که امیدواریم بتوانیم رقم هدیه را برای اساتید با رایزنی افزایش دهیم.

اصلاح و افزایش حق الزحمه اساتید نیز از دیگر فعالیت هایی که در حال اجراست و امیدواریم با این افزایش بتوانیم بخشی از زحمات اساتید را جبران کرده و شاهد کیفیت و ارتقاء خوبی در این عرصه باشیم.

در پایان اگر موضوع یا برنامه دیگری در دستور کار دارید، تشریح بفرمایید.

در پایان به این نکته نیز اشاره کنم که جذب اساتید ما ابلاغ شده و به دنبال تعیین سرفصل‌ها و تأییدیه کارهای آن هستیم تا بتوانیم اساتید خوبی را در آینده نه چندان دور جذب کنیم و تحول در نظام آموزش، که رکن اصلی و اصیل آن اساتید هستند را شاهد باشیم و طلابی به دست این اساتید پرورش یابند که بتوانند پاسخگوی نیازهای اجتماعی بوده، مسئله‌شناس و دغدغه‌مند باشند و بتوانند خدمتگزار خوبی برای اسلام و انقلاب باشند.

همین طور جلساتی نیز با اساتید برگزار شده و در حال برگزاری است و در این جلسات بنا داریم نظرات و پیشنهادات اساتید در موضوع کتاب ها و امور آموزشی را جمع آوری کنیم تا بعد از بررسی در دستور کار قرار گرفته و اجرایی شود.